1. ÜNİTE: HÜCRE, ORGANİZMA VE METABOLİZMA -1. BÖLÜM: Canlıların Ortak özellikleri

1. BÖLÜM: Canlıların Ortak özellikleri
A. CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ
Tüm canlılar aşağıdaki özelliklere sahiptir.
1. Hücresel yapı: Tüm canlıların yapı, işlev ve üreme birimi
hücredir. Bazı canlılar tek, bazıları çok hücrelidir. Hücre yapısına
göre ise prokoryot veya ökoryot olabilir.
2. Beslenme: Tüm canlılar metabolik aktivitelerini devam
ettirebilmek için besin maddelerine ihtiyaç duyar. Beslenme
biçimlerine göre canlılar üç grupta toplanır;
Ototorof canlılar: Fotosentez veya kemosentez ile ihtiyaç
duydukları besinleri kendileri üretir. Ör: Bitkiler
Heterotrof canlılar: Besinlerini diğer canlılardan sağlar. Ör.
Hayvanlar
Hem otorof hem heterotrof canlılar: Fotosentez yaparak
besin üretebilirlerken dışarıdan hazır besin de alabilirler.
Ör: Böcekçil bitkiler, öglena
3. Solunum: Tüm canlılar yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirmek
için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Bu enerjiyi de oksijensiz
veya oksijenli solunum yaparak elde ederler.
Oksijensiz solunum
Glikoz 2 Etil alkol + 2CO2 + 2 ATP
Glikoz 2 Laktik asit + 2 ATP
Oksijenli solunum
Glikoz + 6 O2 6CO2 + 6H2O + 38 ATP
4. Hareket: Bazı canlılar aktif olarak hareket edebilir. Ör:
Hayvanların çoğu. Bazıları ise bir yere bağlı olarak yaşar,
yer değiştirmez. Ör: Bitkiler, mercanlar. Bazı canlılar ise bulundukları
ortamla pasif hareket eder. Ör: Bazı tek hücreliler.
5. Metabolizma: Hücrede meydana gelen tüm yapım ve
yıkım tepkimelerine metabolizma denir. Metabolizma ikiye
ayrılır:
Anabolizma (Özümleme): Basit moleküllerin birleştirilerek
karmaşık moleküller sentezlenmesidir. Ör: Protein sentezi.
Katabolizma (Yadımlama): Kompleks moleküllerin daha
basit moleküllere parçalanmasıdır. Ör: Sindirim.

6. Çevresel uyarılara tepki: Tüm canlılar çevreden gelen
değişikliklere karşı tepki oluşturur. Bu durum canlının yaşama
şansını arttırır.
7. Büyüme: Tek hücreli canlılarda sitoplazmanın hacminin
artması ile gerçekleşirken, çok hücreli canlılarda mitoz bölünme
ile gerçekleşir. Bitkilerde büyüme yaşam boyu devam
ederken, hayvanlarda büyüme sınırlıdır.
8. Üreme: Canlılar nesillerini devam ettirebilmek için ürerler.
Bazı canlılar kısa sürede, tek başına ve genetik yapıyı değiştirmeden
eşeysiz ürerken, bazı canlılar iki farklı ata canlı ile
genetik özellikleri değiştirerek eşeyli ürerler.
9. Organizasyon: Hücre içinde de bir organizasyon vardır.
Çok hücreli canlılarda ise özelleşmiş hücreler aşağıdaki şekilde
birleşerek bir organizasyon oluşturur.
Hücre-->Doku--> Organ--> Sistem--> Organizma
10. Boşaltım: Metabolik faaliyetler sonucunda oluşan zararlı
veya fazla maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Bunun
için hücre zarı, özel organeller, deri, böbrekler, solunum organları,
yapraklar ve kök gibi yapılar kullanılır.
11. Homeostasi (İç denge): Çevre şartlarının değişmesine
rağmen iç ortamın sürekli sabit değerlerde tutulmasıdır.